- PLAGIARIUS
- PLAGIARIUSis est, qui sine vi, dolo malo, sciens abducit homines liberos et ingenuos, venditque pro servis, aut supprimit: Vel is est, qui alienos servos abducit sine vi et plerumque sine furto, fugam persuadet ac fugitivos celat. Grammatici, Ἀνδραποδιςτὴς, οὐ μόνον ὁ τοὺς ἐλευθέρους ἀπάγων εἰς δουλείαν, ἀλλὰ καὶ ὁ τοῦω δούλους ἀπὸ τῶ δεςποτῶν ἀποςπῶν εἰς ἑαυτὸν. Dictus an ἀπὸ τοῦ πλαγίου, i. e. ab obliquo, quod strophis suis obliquis trahat inque servitutem abducat liberum hominem: An, quod qui huius criminis con victus esset, lege Flaviâ, (vel Fabiâ) plagis damnaretur: quae proin etiam Plagtaria dicta est. At apud Athenienses crimen capitale erat, ex lege Xenophonti memorata: Ε᾿άν τις φανερὸς γένηται ἀνδραποδιζόμενος, τούτῳ θάνατον εἶναι τὴν ζημίαν, Plagiarii manifesti morte luunto. Scribebatur autem adversus tales, Ἐλευθεροπραςίου δίκη, teste Polluce, l. 3. c. 7. Vide Sam. Petitum, Comm. in LL. Attic. l. 7. tit. 5. Idem apud Hebraeos obtinuisse, ex Sacris discimus, vide Exodi c. 21. v. 16. et Deuteronomii c. 24. v. 7. et quidem eo gravius id apud Israelitas crimen fuit, quod Plagiarii inter eos, si quos furati essent, illos, ne res patefieret, in alienas regiones deportarent, sicque et Populum Dei, quantum in ipsis, erat, minuerent, et Israelitam a vera religione alienarent. Cui peccato obnoxii, Ioseph fratres, cum Ismaelitis vendidisse leguntur, in postremis Geneseos capp. De Romanis ut aliquid addam, Paulus IC. ad legem Fabiam cit. si quis civem Rom. ingenuum, libertinum, servumque alienum celâsset, vendidisset, vinxisset, comparavisset: criminis poenam, in humilioribus metallum aut crucem; in honestioribus, iacturam dimidiae partis bonorum et relegationem: Si servus sciente dominô alium servum subtraxisset, vendidisset, celavisset, in ips um dominum animadversum; si dominô nesciente fecisset, ad metallum dam natum fuisle, docet. Postea exasperata poena, et ob plagium liberi hominis, servus aut libertinus, statim bestiis obiecti sunt, ex L. Constantini, de qua vide Pithoeum, Not. ad coll. LL. Mosaic. mansitque sub Diocletiano quoque ac Iustiniano capitalis poena: quam tamen sensim consuetudo mitigavit, Leonis Caesaris postea lege firmatâ, quâ sanxit, ne posthac ob plagium mors infligeretur: sed ut, qui alienum servum abduxisse deprehensus esset, eundem eiusdemque pretium et ita duplum domino restitueret etc. Quam in rem vide plura apud Rivetum, Commentar. in Exodum, l. cit. adde Tit. Popmam de Operis Servor. ubi in Tabernis, ut alios hominum vilissimos, huiusmodi Plagiarios servos habitâsse, docet. Adde saltem, Latinis proprium de iis verbum sollicitare fuisse. Philoxeni Glossae, sollicitare πλαγιάζειν. Nempe blandis et mellitis verbis servos alienos sollicitabant et ad se alliciebant, unde quoque ψυχαγωγοὶ dicti. In Glossis, Plagiarius, ψυχαγωγὸς. Vide quoque Helychium, Clementem, l. 1. Strom. Alios, et in hanc rem plura, apud Desid. Heraldum, Animadversionib. ad Arnob. adv. Gentes, l. 2.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.